Debat sou pèn lanmò: Jistis, dwa moun, ak sosyal ekonomik
Ayè,vandredi ki te 10 me 2024 la, nan non Depatman fòmasyon an, yon dividal panse t ap makonnen sou gwoup bèl fanmi PEPA a, kote kat jèn t ap pran lapawòl sou yon sijè ki kontrarye anpil moun nan sistèm sosyal la.
“Sòti nan prensip ke chak krim dwe mache ak yon chatiman ki pwopòsyonèl avè l, pèn lanmò a ta dwe aplike nan tout peyi”!
Se sou sijè sa, ekip “Pou” a ki te genyen Nerline Étienne, te kòmanse pale pou l di: “Si nou sòti nan prensip pou nou di chak pèn sipoze gen chatiman ki pwopòsyonèl ak li, fòk nou dakò tou ke pèn lanmò a ta dwe layite kò l nan mond lan”.
Madanm ÉTIENNE te kontinye pou l di: Gen 3 pwen kle ke nou dwe konnen tankou lajistis pwopòsyonèl, pwoteksyon sosyal epi faktè ekonomik lan nan yon peyi ki gen pèn lanmò. Daprè li, sa ap redwi depans ki te dwe dispoze pou moun nan prizon yo paske ap gen mwens moun pou yo bay manje, bwè ak lòt bezwen nesesè yo.
Ebyen, Madanm Marcénat ki fè pati ekip advès la, te avanse pou l di: Non ak pèn lanmò a paske li vyole youn nan dwa fondamantal ke lòm genyen, ki se dwa pou viv. Daprè li se yon chatiman ki denigran, e ki pi imilyan ke lèzòm kapab konnen.
Fòk nou konnen tou, ke yo di pèn lanmò oubyen pèn kapital, ki vle di: Sanksyon penal, ki bay lejiskasyon yon peyi lòd pou siprime lavi yon kondane, li egziste depi nan lane 1750 yo, anvan Jezikri.
Debatèz CADET ki mete ak MARCÉNAT avanse pou yo di ke deklarasyon inivèsèl dwa moun rekonèt ke tout moun gen dwa pou yo viv,pèn lanmò a vyole dwa sa. Pou madanm CADET, “tiye yon moun” paka jistifye nan okenn sans, menm si se ta sou lòd Leta. Epi,tout pèn lanmò, pa soulaje pwòch viktim yo vre daprè li.
Ebyen se konsa de ekip yo t ap defann kesyon sila a, e chak t ap pataje pwennvi pa yo pou yo kontredi youn lòt.
Madanm Douchard, ki t ap modere sijè Slsila a, te bay dwa pou lòt moun yo reyaji.
Se konsa plizyè manm yo te reyaji, yo te menm rive di ke nan peyi pa nou, Ayiti, se pa yon pèn ki tabli pou lalwa, men pito yon mouvman,ki rele “bwa kale” ki pa legal. Daprè yo, pèn lanmò a se yon santans lòm te rive mete sou pye, non sèlman nan lide pou vanje men tou pou lajistis kapab toujou klenwonnen nan kèlkeswa kominote a.
Pou yo, gen swadizan moun,mond lan pa bezwen, an reyalite pa gen anyen yon moun te kapab fè ki ta pou merite pèn lanmò,paske tout moun gen dwa pou viv!!
Genyen tou, ki peze di sou pawòl la, pou di: Gen moun ki pa merite viv paske yo pa moun nan aksyon ke y ap poze.
Ebyen, se konsa divès kalte kesyon ak lide t ap bwase sou gwoup la, e pawòl yo te melanje paske tou de ekip yo te rete kif kif pou yo make pwen.
Depi 6 zè 30 pou rive 7 è 30, diskisyon yo pa t fasil ditou paske ekip yo t ap jije youn lòt, lide yo t ap miltipliye e advèsè yo te prepare pou sa.
Dawin Miclaïna MARCELIN